روش ذخیره شده (Stored Procedure) چیست؟

آشنایی با پروسیجر ذخیره شده: یک راهنمای ساده برای همه

سلام دوستان! امروز میخوایم در مورد یک موضوع مهم در دنیای پایگاه داده ها صحبت کنیم: پروسیجر ذخیره شده (Stored Procedure). شاید اسمش یکم پیچیده به نظر برسه، ولی نگران نباشید! من سعی می‌کنم با زبانی ساده و قابل فهم، همه چیز رو براتون توضیح بدم. تصور کنید پروسیجر ذخیره شده مثل یه دستور آشپزیه که شما اون رو یک بار مینویسید و بعد هر وقت خواستید، فقط اسمش رو صدا میزنید و دقیقا همون دستور اجرا میشه. خیلی راحت، نه؟

خب، دقیقاً پروسیجر ذخیره شده چیه؟ پروسیجر ذخیره شده مجموعه‌ای از دستورات SQL هست که توی پایگاه داده ذخیره میشه. به جای اینکه هر بار اون دستورات رو از اول بنویسید و ارسال کنید، فقط کافیه اسم پروسیجر رو صدا بزنید. این کار باعث میشه سرعت عمل شما خیلی بالاتر بره و کدتون هم مرتب‌تر و خواناتر بشه.

بیایید یه مثال ساده بزنیم. فرض کنید شما یه فروشگاه آنلاین دارید و هر روز باید گزارش فروش محصولات رو تهیه کنید. میتونید یه پروسیجر ذخیره شده بنویسید که این کار رو به صورت خودکار انجام بده. دیگه لازم نیست هر روز بشینید و دستی کد SQL بنویسید! اینجوری وقت بیشتری دارید تا به بقیه کارهای فروشگاه رسیدگی کنید.

چرا باید از پروسیجر ذخیره شده استفاده کنیم؟

استفاده از پروسیجر ذخیره شده مزایای زیادی داره. چندتا از مهم‌ترین‌هاش رو با هم بررسی می‌کنیم:

• افزایش سرعت: همونطور که گفتم، پروسیجر یک بار کامپایل میشه و بعد هر بار خیلی سریع اجرا میشه. دیگه نیازی نیست هر دفعه دستورات SQL رو دوباره parse و اجرا کنید.
• امنیت بیشتر: میتونید دسترسی کاربرها رو به پروسیجرها محدود کنید. اینطوری از دسترسی غیرمجاز به داده‌ها جلوگیری میشه.
• کد مرتب‌تر و خواناتر: به جای اینکه کدهای SQL رو توی برنامه‌هاتون پخش کنید، میتونید اونها رو توی پروسیجرها سازماندهی کنید. این کار باعث میشه کدتون خیلی مرتب‌تر و قابل نگهداری‌تر بشه.
• کاهش حجم ترافیک شبکه: به جای ارسال چندین دستور SQL جداگانه، فقط اسم پروسیجر رو ارسال می‌کنید. این کار باعث میشه حجم ترافیک شبکه کمتر بشه.

نحوه ایجاد و استفاده از پروسیجر ذخیره شده

ایجاد یه پروسیجر ذخیره شده کار خیلی سختی نیست. نحوه ایجاد اون بستگی به نوع پایگاه داده‌ای که دارید استفاده می‌کنید داره. ولی به طور کلی، مراحل کار به این صورته:

1. ابتدا باید یه اسم برای پروسیجر انتخاب کنید.
2. بعدش، دستورات SQL مورد نظر رو بنویسید.
3. در نهایت، پروسیجر رو توی پایگاه داده ذخیره کنید.

برای فراخوانی پروسیجر هم کافیه از دستور EXECUTE (یا معادل اون در پایگاه داده شما) استفاده کنید.

اینجا یه مثال ساده از ایجاد یه پروسیجر ذخیره شده در SQL Server آورده شده:

        CREATE PROCEDURE GetCustomers
        AS
        BEGIN
            SELECT * FROM Customers
        END
    

برای فراخوانی این پروسیجر، کافیه دستور زیر رو اجرا کنید:

        EXECUTE GetCustomers
    

پارامترها در پروسیجر ذخیره شده

خیلی وقتا لازمه که پروسیجرها پارامتر ورودی بگیرن. مثلاً، فرض کنید میخواید یه پروسیجر بنویسید که اطلاعات یه مشتری خاص رو بر اساس شناسه (ID) اون برگردونه. در این صورت، شناسه مشتری میشه پارامتر ورودی پروسیجر.

نحوه تعریف پارامترها هم بستگی به نوع پایگاه داده داره. ولی به طور کلی، شما باید اسم پارامتر و نوع داده‌ای اون رو مشخص کنید.

اینجا یه مثال از یه پروسیجر با پارامتر ورودی در SQL Server آورده شده:

        CREATE PROCEDURE GetCustomerByID
        (
            @CustomerID INT
        )
        AS
        BEGIN
            SELECT * FROM Customers WHERE CustomerID = @CustomerID
        END
    

برای فراخوانی این پروسیجر، باید مقدار پارامتر @CustomerID رو مشخص کنید:

        EXECUTE GetCustomerByID 123
    

مثال کاربردی: گزارش فروش ماهیانه

بیایید یه مثال کاربردی دیگه بزنیم. فرض کنید میخواید یه پروسیجر بنویسید که گزارش فروش ماهیانه رو برای یه ماه خاص برگردونه. این پروسیجر باید دو تا پارامتر ورودی داشته باشه: سال و ماه.

        CREATE PROCEDURE GetMonthlySales
        (
            @Year INT,
            @Month INT
        )
        AS
        BEGIN
            SELECT
                ProductName,
                SUM(Quantity * Price) AS TotalSales
            FROM
                Sales
            WHERE
                YEAR(SaleDate) = @Year AND MONTH(SaleDate) = @Month
            GROUP BY
                ProductName
            ORDER BY
                TotalSales DESC
        END
    

جدول زیر مثالی از جدول Sales است که این پروسیجر از آن استفاده می‌کند:

SaleID	SaleDate	ProductName	Quantity	Price
1	2023-10-15	Laptop	2	1200
2	2023-10-20	Mouse	10	25
3	2023-11-05	Keyboard	5	50
4	2023-11-12	Laptop	1	1200

برای فراخوانی این پروسیجر، باید مقدار پارامترهای @Year و @Month رو مشخص کنید:

        EXECUTE GetMonthlySales 2023, 10
    

نکات مهم

هنگام استفاده از پروسیجرهای ذخیره شده، حواستون به این نکات باشه:

• همیشه سعی کنید اسم‌های معناداری برای پروسیجرها و پارامترها انتخاب کنید.
• تا جایی که امکان داره، از پارامترهای ورودی برای جلوگیری از حملات SQL Injection استفاده کنید.
• کدهای پروسیجرها رو به صورت منظم بررسی و به روز رسانی کنید.
• مواضب باشید که از اینها در جاهای دروصت استفاده کنید.

جمع‌بندی

خب، دیدیم که پروسیجر ذخیره شده یه ابزار قدرتمند و مفید برای کار با پایگاه داده‌هاست. با استفاده از پروسیجرها میتونید سرعت، امنیت و خوانایی کدهاتون رو بهبود ببخشید. امیدوارم این مقاله بهتون کمک کرده باشه تا با مفهوم پروسیجر ذخیره شده بیشتر آشنا بشید و بتونید از اون در پروژه‌هاتون استفاده کنید. اگر سوالی داشتید، حتماً بپرسید!

به امید دیدار!

کلمات کلیدی

پروسیجر ذخیره شده، پایگاه داده، SQL، سرعت، امنیت، پارامتر

سوالات متداول (FAQ)

پروسیجر ذخیره شده چه فرقی با View داره؟

View یه کوئری ذخیره شده است، ولی پروسیجر میتونه مجموعه‌ای از دستورات SQL باشه و کارهای پیچیده‌تری انجام بده.

آیا میشه یه پروسیجر رو از داخل یه پروسیجر دیگه صدا زد؟

بله، این کار امکان‌پذیره و بهش Nesting میگن.

چطور میتونم یه پروسیجر رو حذف کنم؟

با استفاده از دستور DROP PROCEDURE (یا معادل اون در پایگاه داده شما) میتونید یه پروسیجر رو حذف کنید.

آیا استفاده از پروسیجرها تاثیری در Performance دارد؟

بله، استفاده درست از پروسیجرها میتونه Performance رو به طور قابل توجهی افزایش بده.