عبارات چند بعدی (MDX) چیست؟

MDX (عبارات چند بعدی): راهی ساده برای درک داده های پیچیده

سلام دوستان! امروز می‌خواهیم درباره MDX صحبت کنیم. شاید اسمش یکم ترسناک باشه، اما نگران نباشید! قراره خیلی ساده و روون توضیحش بدیم. فرض کنید شما یک مغازه دارید و کلی اطلاعات دارید: فروش هر محصول، در هر شهر، در هر ماه. MDX به شما کمک می‌کنه این اطلاعات رو خیلی راحت‌تر تحلیل کنید.

MDX دقیقا چیه؟

MDX مخفف Multidimensional Expressions هست. یعنی "عبارات چند بعدی". به زبون ساده، MDX یک زبون برنامه‌نویسی هست که برای پرس و جو و تحلیل داده‌های چند بعدی استفاده می‌شه. این داده‌های چند بعدی معمولا توی دیتابیس‌های OLAP (Online Analytical Processing) ذخیره می‌شن. OLAP یه جور دیتابیس خاصه که برای تحلیل داده‌ها طراحی شده، نه برای ذخیره اطلاعات روزمره مثل اسم و آدرس مشتری‌ها.

چرا به MDX نیاز داریم؟

تصور کنید یه جدول خیلی بزرگ دارید با کلی ستون و ردیف. پیدا کردن یه جواب خاص توی این جدول خیلی سخته. حالا فرض کنید این جدول چند بعدی باشه، یعنی اطلاعات به شکل یک مکعب یا هرم باشه! MDX به ما کمک می‌کنه که خیلی سریع و آسون اطلاعات مورد نظرمون رو از این مکعب‌ها استخراج کنیم.

مثلا، فرض کنید یه شرکت فروش داره که اطلاعات فروش محصولاتش رو در طول زمان و در شهرهای مختلف ذخیره کرده. با MDX می‌تونیم سوالاتی مثل این‌ها رو به راحتی جواب بدیم:

• کدوم محصول بیشترین فروش رو در شهر تهران در ماه فروردین داشته؟
• روند فروش یک محصول خاص در طول یک سال به چه شکلی بوده؟
• کدوم شهر بیشترین رشد فروش رو نسبت به سال قبل داشته؟

یک مثال ساده از MDX

فرض کنید یه جدول فروش داریم با این ستون‌ها:

• محصول
• شهر
• ماه
• مقدار فروش

با MDX می‌تونیم یه کوئری بنویسیم که مقدار فروش یه محصول خاص رو در یک شهر خاص و در یک ماه خاص به ما نشون بده. یه همچین چیزی:

SELECT
    {[Measures].[مقدار فروش]} ON COLUMNS,
    {[محصول].[محصول الف]} ON ROWS
WHERE
    ([شهر].[تهران], [ماه].[فروردین])

این کوئری به دیتابیس می‌گه که "مقدار فروش محصول الف رو در شهر تهران در ماه فروردین به من نشون بده".

اجزای اصلی MDX

MDX از چندتا جزء اصلی تشکیل شده:

• ابعاد (Dimensions): ستون‌های اصلی جدول چند بعدی. مثل محصول، شهر، ماه.
• اعضا (Members): مقادیر هر بعد. مثل "محصول الف"، "تهران"، "فروردین".
• معیارها (Measures): مقادیر عددی که می‌خوایم تحلیل کنیم. مثل "مقدار فروش".
• مجموعه‌ها (Sets): مجموعه‌ای از اعضا. مثلا "مجموعه محصولات پرفروش".

یه جورایی شبیه به جدول ضربه. یادتونه تو جدول ضرب، سطرها و ستون‌ها مشخص بودن و حاصل ضربشون یه عدد خاص بود؟ MDX هم همینه! ابعاد مثل سطرها و ستون‌ها هستن و معیارها مثل حاصل ضرب.

جدول مقایسه MDX با SQL

خیلی‌ها MDX رو با SQL مقایسه می‌کنن. درسته که هر دو زبون برای کار با دیتابیس هستن، اما هدفشون کاملا متفاوته. SQL برای مدیریت دیتابیس‌های رابطه‌ای و انجام عملیات روزمره استفاده می‌شه، در حالی که MDX برای تحلیل داده‌های چند بعدی و پاسخ دادن به سوالات پیچیده طراحی شده. اینجا یه جدول مقایسه کوچیک داریم:

ویژگی	SQL	MDX
هدف	مدیریت دیتابیس‌های رابطه‌ای	تحلیل داده‌های چند بعدی
نوع داده‌ها	داده‌های جدولی	داده‌های مکعبی
پیچیدگی	نسبتا ساده	پیچیده‌تر
کاربرد	وب‌سایت‌ها، اپلیکیشن‌ها	گزارش‌گیری، تحلیل کسب و کار

سخت افزار مورد نیاز

MDX معمولا روی سرورهای خاصی که برای دیتابیس‌های OLAP طراحی شده‌اند، اجرا می‌شه. این سرورها به سخت‌افزار قدرتمندی نیاز دارن، چون باید حجم زیادی از داده‌ها رو به سرعت پردازش کنن. مقدار رم، سی‌پی‌یو و سرعت دیسک روی عملکرد MDX تاثیر می‌زاره.

خلاصه

MDX یه زبون قدرتمند برای تحلیل داده‌های چند بعدیه. اگر با داده‌های پیچیده سروکار دارید و نیاز دارید که سوالات خاصی رو از داده‌هاتون بپرسید، MDX می‌تونه به شما کمک کنه. یادگیری MDX ممکنه اولش یکم سخت بنظر بیاد، ولی با تمرین و صبر حتما می‌تونید تووش ماهر بشید!

کلیدواژه‌ها

MDX, عبارات چند بعدی, OLAP, تحلیل داده, دیتابیس, کوئری

MDX برای چه کارهایی استفاده می‌شه؟

MDX برای تحلیل داده‌های فروش، بازاریابی، مالی و هر نوع داده‌ای که به شکل چند بعدی سازماندهی شده باشه، استفاده می‌شه.

آیا یادگیری MDX سخته؟

یادگیری MDX در ابتدا ممکنه کمی چالش‌برانگیز باشه، اما با تمرین و درک مفاهیم اصلی، می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید.

آیا MDX با SQL مرتبط است؟

بله، هر دو زبان برای کار با داده‌ها استفاده می‌شوند، اما MDX برای تحلیل داده‌های چند بعدی و SQL برای مدیریت داده‌های رابطه‌ای مناسب‌تر هستند.

چه نرم افزاری برای استفاده از MDX نیاز است؟

معمولا از نرم‌افزارهای OLAP مانند Microsoft Analysis Services، SAP BW و Essbase برای استفاده از MDX استفاده می‌شود.

مخفف Multidimensional Expressions (MDX) چیست؟

مخفف Multidimensional Expressions (MDX) کلمه MDX می باشد.

MDX مخفف چیست؟

MDX مخفف Multidimensional Expressions (MDX) می باشد.

کلمه MDX مخفف چیست؟

وقتی به MDX به عنوان مخفف Multidimensional Expressions (MDX) اشاره می کنیم، منظور این است که MDX با گرفتن حروف اولیه هر کلمه مهم در Multidimensional Expressions (MDX) تشکیل می شود. این فرآیند عبارت اصلی را به شکلی کوتاه تر و قابل مدیریت تر فشرده می کند و در عین حال معنای اصلی خود را حفظ می کند. بر اساس این تعریف، MDX مخفف Multidimensional Expressions (MDX) است.