آخرین بروزرسانی 1 ماه قبل
امضای کد (Code Signing) چیست؟
کد سایینگ: مُهرِ اطمینان برای نرمافزار شما!
سلام دوستان عزیز. احتمالا تا حالا اسم "کد سایینگ" یا "امضای دیجیتال کد" به گوشتون خورده. شاید هم براتون سوال بوده که دقیقا چیه و چرا مهمه. توی این مقاله میخوام به زبون ساده بهتون توضیح بدم.
فرض کنید دارید یک بسته پستی مهم رو ارسال میکنید. برای اینکه گیرنده مطمئن بشه که بسته واقعا از طرف شما فرستاده شده و در طول مسیر هم کسی اون رو باز نکرده و دستکاری نکرده، معمولا روشی رو برای احراز هویت و حفظ یکپارچگی بسته انجام میدید. کد سایینگ هم تقریبا همینه، ولی برای نرم‌افزارها!
به زبان خیلی ساده، کد سایینگ یک جور "مُهرِ اطمینان" دیجیتالی هست که به نرم‌افزارها الصاق میشه. این مُهر به کاربر نشون میده که این نرمافزار از طرف یک منبع معتبر (مثلا شرکتی که اون رو تولید کرده) اومده و در طول مسیر دانلود و نصب، تغییری توش ایجاد نشده.
چرا کد سایینگ مهمه؟
خب، حالا ممکنه بپرسید که چرا اصلا باید به کد سایینگ اهمیت بدیم؟ چند تا دلیل مهم داره:
- جلوگیری از نرم‌افزارهای مخرب: تصور کنید یه نفر یه نرمافزار مخرب درست کنه و اسمش رو بذاره "آپدیت ویندوز". اگر کد سایینگ وجود نداشته باشه، تشخیص اینکه این آپدیت واقعی هست یا نه خیلی سخت میشه. کد سایینگ کمک میکنه که کاربر مطمئن بشه که نرمافزار واقعا از طرف مایکروسافت اومده.
- اعتباربخشی به نرمافزار: کد سایینگ به کاربر نشون میده که یه شرکت یا فرد معتبر پشت این نرمافزار هست و مسئولیتش رو قبول میکنه. این باعث میشه کاربر با خیال راحت‌تری نرمافزار رو نصب کنه.
- حفظ یکپارچگی نرمافزار: کد سایینگ تضمین میکنه که نرمافزار در طول مسیر دانلود و نصب، دستکاری نشده. یعنی اگر یه هکر سعی کنه یه کد مخرب به نرمافزار اضافه کنه، کد سایینگ این تغییر رو تشخیص میده و به کاربر هشدار میده.
- افزایش اعتماد کاربر: وقتی یه نرمافزار کد سایین شده باشه، کاربر احساس اطمینان بیشتری میکنه و احتمال اینکه اون نرمافزار رو نصب کنه بیشتر میشه.
کد سایینگ چطور کار میکنه؟
کد سایینگ از یک سری الگوریتم‌های پیچیده ریاضی به نام "رمزنگاری نامتقارن" استفاده میکنه. نیازی نیست خیلی وارد جزئیات بشیم، ولی به طور خلاصه اینطوری کار میکنه:
- تولیدکننده نرمافزار یک جفت کلید (یک کلید خصوصی و یک کلید عمومی) تولید میکنه. کلید خصوصی پیش خودش میمونه و کلید عمومی رو در اختیار بقیه قرار میده.
- تولیدکننده نرمافزار با استفاده از کلید خصوصی خودش، یه "اثر انگشت" دیجیتالی از نرمافزار ایجاد میکنه (به این اثر انگشت، "هش" میگن).
- این اثر انگشت دیجیتالی به همراه اطلاعات مربوط به تولیدکننده نرمافزار (مثل اسم شرکت) با استفاده از یک "گواهی دیجیتال" امضا میشه. گواهی دیجیتال رو معمولا از شرکت‌های معتبری به نام "مراجع صدور گواهی" (Certificate Authorities) میخرن.
- این امضا دیجیتالی به همراه نرمافزار منتشر میشه.
- وقتی کاربر نرمافزار رو دانلود میکنه، سیستم‌عامل با استفاده از کلید عمومی تولیدکننده نرمافزار و گواهی دیجیتال، صحت امضا رو بررسی میکنه. اگر امضا معتبر باشه، یعنی نرمافزار از طرف یک منبع معتبر اومده و دستکاری نشده.
مثال عملی
فرض کنید شما یه نرمافزار خیلی مفید برای ویرایش عکس درست کردید و میخواید اون رو منتشر کنید. برای اینکه کاربرها به نرمافزار شما اعتماد کنن، باید اون رو کد سایین کنید. اینطوری:
- شما یک جفت کلید (خصوصی و عمومی) تولید میکنید.
- از یک مرجع صدور گواهی، یه گواهی دیجیتال میخرید.
- نرم‌افزارتون رو با استفاده از کلید خصوصی و گواهی دیجیتال امضا میکنید.
- حالا نرمافزار امضا شده رو منتشر میکنید.
وقتی کاربر نرمافزار شما رو دانلود میکنه، سیستم‌عاملش امضا رو بررسی میکنه و بهش نشون میده که این نرمافزار از طرف شما اومده و سالمه.
توجه داشته باشید که اگه خدایی ناکرده کلید خصوصیتون لو بره، هر کسی میتونه نرم‌افزارهای مخرب رو با اسم شما امضا کنه. پس باید خیلی مراقب کلید خصوصیتون باشید!
انواع کد سایینگ
کد سایینگ انواع مختلفی داره که هر کدوم برای نوع خاصی از نرم‌افزارها استفاده میشن. بعضی از مهمترین انواعش عبارتند از:
| نوع کد سایینگ |
کاربرد |
| کد سایینگ درایور |
برای امضای درایورهای سخت‌افزاری (مثلا درایور کارت گرافیک) |
| کد سایینگ برنامه‌های دسکتاپ |
برای امضای برنامه‌هایی که روی کامپیوتر نصب میشن (مثل برنامه‌های ویرایش عکس یا آفیس) |
| کد سایینگ برنامه‌های موبایل |
برای امضای برنامه‌هایی که روی گوشی‌های موبایل نصب میشن (مثل برنامه‌های اندروید و iOS) |
| کد سایینگ اسکریپت ها |
برای امضای فایل‌های اسکریپت (مثل فایل های پاورشل) |
جمع‌بندی
کد سایینگ یه ابزار مهم برای امنیت و اعتماد در دنیای نرمافزار هست. با استفاده از کد سایینگ، کاربرها میتونن مطمئن بشن که نرم‌افزارهایی که نصب میکنن، از طرف یک منبع معتبر اومده و دستکاری نشده. پس دفعه بعد که یه نرمافزار رو دانلود کردید، حتما به امضای دیجیتال اون توجه کنید.
این مطلب رو بخاطر بسپرید: نرم افزار بدون امضا، مثل نامه بدون امضاست. معلوم نیست کی فرستادش!
کلمات کلیدی
کد سایینگ، امضای دیجیتال، نرمافزار، امنیت، گواهی دیجیتال، رمزنگاری، درایور، برنامه، موبایل، اعتبار، اطمینان
- سوالات متداول
- کد سایینگ گرون قیمته؟
- هزینه کد سایینگ بستگی به نوع گواهی دیجیتالی که میخرید و مرجع صدور گواهی داره. ممکنه یه کم هزینه داشته باشه، ولی ارزشش رو داره، چون باعث میشه کاربرها به نرمافزار شما اعتماد کنن.
- اگه کلید خصوصی من گم بشه چی میشه؟
- متاسفانه، اگه کلید خصوصی شما گم بشه، دیگه نمیتونید نرم‌افزارتون رو امضا کنید و باید یه کلید جدید تولید کنید و گواهی دیجیتال جدید بخرید. به همین خاطر، باید خیلی مراقب کلید خصوصیتون باشید.
- آیا همه نرم‌افزارها باید کد سایین بشن؟
- الزامی وجود نداره، ولی خیلی توصیه میشه. کد سایینگ باعث میشه کاربرها به نرمافزار شما اعتماد کنن و احتمال اینکه اون رو نصب کنن بیشتر میشه. به خصوص برای نرم‌افزارهایی که با اطلاعات حساس کاربرها سروکار دارن (مثل برنامه‌های بانکی یا پرداخت آنلاین)، کد سایینگ خیلی مهمه.
- چطوری میتونم مطمئن بشم که یه نرمافزار کد سایین شده؟
- وقتی یه نرمافزار رو دانلود میکنید، سیستم‌عامل معمولا بهتون نشون میده که آیا نرمافزار امضا شده یا نه. تو ویندوز، میتونید روی فایل اجرایی نرمافزار راست کلیک کنید و گزینه "Properties" رو انتخاب کنید. بعد به تب "Digital Signatures" برید. اگر امضایی وجود داشته باشه، اونجا نشون داده میشه.