Netmask چیست؟

نت‌ماسک چیست و چه نقشی در شبکه‌های کامپیوتری دارد؟

در دنیای پیچیده شبکه‌های کامپیوتری، مفاهیم زیادی وجود دارد که درک آن‌ها برای مدیریت و پیکربندی صحیح شبکه‌ها ضروری است. یکی از این مفاهیم مهم و کلیدی، "نت‌ماسک" یا "ماسک شبکه" است. نت‌ماسک، عددی 32 بیتی است که به همراه آدرس IP برای شناسایی بخش‌های شبکه و هاست در یک آدرس IP مورد استفاده قرار می‌گیرد. به عبارت ساده‌تر، نت‌ماسک مشخص می‌کند که کدام بخش از آدرس IP به شبکه و کدام بخش به هاست (دستگاه) اختصاص داده شده است.

چرا به نت‌ماسک نیاز داریم؟

همانطور که می‌دانیم، آدرس IP یک عدد منحصر به فرد برای شناسایی دستگاه‌ها در یک شبکه است. اما در یک شبکه بزرگ، ممکن است صدها یا هزاران دستگاه وجود داشته باشد. برای اینکه بتوانیم این دستگاه‌ها را به درستی مدیریت کنیم و ترافیک شبکه را به شکل موثری مسیریابی کنیم، نیاز به تفکیک آدرس‌های IP به بخش‌های شبکه و هاست داریم. اینجاست که نت‌ماسک وارد عمل می‌شود.

نت‌ماسک با استفاده از الگوهای باینری خاص خود، تعیین می‌کند که چند بیت از آدرس IP مربوط به شبکه و چند بیت مربوط به هاست است. این اطلاعات به روترها و سایر دستگاه‌های شبکه کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا یک آدرس IP در شبکه محلی قرار دارد یا باید به شبکه‌ای دیگر مسیریابی شود.

نت‌ماسک چگونه کار می‌کند؟

نت‌ماسک معمولاً به صورت 4 عدد دسیمال که با نقطه از هم جدا شده‌اند (شبیه به آدرس IP) نمایش داده می‌شود. اما در واقعیت، این اعداد نمایش دهنده یک الگوی 32 بیتی هستند که از 1 و 0 تشکیل شده است. بیت‌های 1 در نت‌ماسک، مشخص کننده بخش شبکه در آدرس IP هستند و بیت‌های 0 مشخص کننده بخش هاست.

برای مثال، فرض کنید آدرس IP ما 192.168.1.100 و نت‌ماسک ما 255.255.255.0 باشد. با تبدیل این اعداد به باینری، خواهیم داشت:

آدرس IP: 11000000.10101000.00000001.01100100

نت‌ماسک: 11111111.11111111.11111111.00000000

در این مثال، 24 بیت اول نت‌ماسک 1 هستند که نشان می‌دهند 24 بیت اول آدرس IP (192.168.1) مربوط به آدرس شبکه است و 8 بیت آخر نت‌ماسک 0 هستند که نشان می‌دهند 8 بیت آخر آدرس IP (100) مربوط به آدرس هاست است.

انواع نت‌ماسک

نت‌ماسک‌ها بر اساس کلاس‌های مختلف شبکه (Class A, B, C) متفاوت هستند. در شبکه‌های کلاس A، بخش شبکه 8 بیت و بخش هاست 24 بیت است. در شبکه‌های کلاس B، هر دو بخش 16 بیت و در شبکه‌های کلاس C، بخش شبکه 24 بیت و بخش هاست 8 بیت است. البته امروزه استفاده از کلاس‌های آدرس دهی IP منسوخ شده است و معمولا از روش CIDR برای تعیین نت‌ماسک استفاده می‌شود.

در روش CIDR (Classless Inter-Domain Routing)، نت‌ماسک به صورت یک عدد که بعد از علامت "/" به انتهای آدرس IP اضافه می‌شود نمایش داده می‌شود. برای مثال آدرس IP 192.168.1.100/24 به این معنی است که 24 بیت از آدرس IP به شبکه و 8 بیت دیگر به هاست اختصاص داده شده است.

اهمیت نت‌ماسک در ساب‌نتینگ

یکی از کاربردهای اصلی نت‌ماسک، در فرایند ساب‌نتینگ است. ساب‌نتینگ به معنای تقسیم یک شبکه بزرگ به شبکه‌های کوچک‌تر است. با استفاده از نت‌ماسک، می‌توان یک آدرس شبکه را به چندین زیر شبکه تقسیم کرد و به این ترتیب، فضای آدرس IP را به شکل بهینه‌تری مدیریت کرد.

نتیجه‌گیری

نت‌ماسک یک مفهوم اساسی در شبکه‌های کامپیوتری است که نقش مهمی در مدیریت و مسیریابی ترافیک شبکه ایفا می‌کند. درک نحوه عملکرد نت‌ماسک و ارتباط آن با آدرس‌های IP برای هر متخصص شبکه ضروری است. بدون وجود نت‌ماسک، شبکه‌ها قادر نخواهند بود ترافیک را به درستی مسیریابی کرده و دستگاه‌ها را به شکل موثر شناسایی کنند.

کلمات کلیدی

• نت‌ماسک
• ماسک شبکه
• آدرس IP
• زیرشبکه
• ساب‌نتینگ
• مسیریابی
• شبکه کامپیوتری
• CIDR

سوالات متداول

نت‌ماسک دقیقا چه کار می‌کند؟

نت‌ماسک با استفاده از بیت‌های 1 و 0، مشخص می‌کند که کدام بخش از آدرس IP مربوط به شبکه و کدام بخش مربوط به هاست است. این اطلاعات به دستگاه‌های شبکه کمک می‌کند تا ترافیک را به درستی مسیریابی کنند.

چرا نت‌ماسک در ساب‌نتینگ مهم است؟

در ساب‌نتینگ، از نت‌ماسک برای تقسیم یک شبکه بزرگ به شبکه‌های کوچک‌تر استفاده می‌شود. این کار به مدیریت بهتر فضای آدرس IP و بهبود کارایی شبکه کمک می‌کند.

نت‌ماسک چگونه نمایش داده می‌شود؟

نت‌ماسک معمولاً به صورت 4 عدد دسیمال که با نقطه از هم جدا شده‌اند نمایش داده می‌شود (مانند 255.255.255.0). همچنین می‌تواند به صورت CIDR (مانند /24) به انتهای آدرس IP اضافه شود.

آیا بدون نت‌ماسک می‌توان شبکه داشت؟

در شبکه‌های بزرگ و پیچیده، نت‌ماسک ضروری است زیرا بدون آن مسیریابی و تفکیک آدرس ها امکان پذیر نیست. در شبکه‌های کوچک خانگی ممکن است بصورت ضمنی تنظیم شود، اما همچنان در پشت پرده نقش اساسی خود را ایفا می کند.

تفاوت بین نت‌ماسک 255.255.255.0 و 255.255.0.0 چیست؟

نت‌ماسک 255.255.255.0 به این معنی است که 24 بیت اول آدرس IP مربوط به شبکه و 8 بیت آخر مربوط به هاست است. در مقابل، نت‌ماسک 255.255.0.0 به این معنی است که 16 بیت اول آدرس IP مربوط به شبکه و 16 بیت آخر مربوط به هاست است. بنابراین 255.255.0.0 تعداد بیشتری هاست را در یک شبکه پوشش می دهد.