deobfucate چیست؟

آشکار سازی کد: وقتی می خواهیم بفهمیم کد چه کار می کند!

سلام دوستان!

امروز می خواهیم درباره یک موضوع جالب در دنیای برنامه نویسی صحبت کنیم: "آشکار سازی کد" یا به انگلیسی "Deobfuscation". شاید این کلمه کمی پیچیده به نظر برسد، اما نگران نباشید. سعی می کنم به زبان ساده توضیح بدهم.

Obfuscation چیست؟

قبل از اینکه به سراغ Deobfuscation برویم، باید بدانیم Obfuscation چیست. Obfuscation یعنی پنهان کردن یا مبهم کردن کد. برنامه نویس ها گاهی اوقات کدهایشان را مبهم می کنند تا:

• از دزدی کد جلوگیری کنند.
• فهمیدن منطق کد را برای دیگران سخت تر کنند.
• جلوی مهندسی معکوس برنامه را بگیرند.

روش های مختلفی برای Obfuscation وجود دارد. مثلاً:

• تغییر نام متغیرها و توابع به نام های بی معنی.
• اضافه کردن کد اضافی و بی فایده.
• پیچیده کردن منطق کد.

یک مثال خیلی ساده:

فرض کنید یک کد ساده داریم:

int sum(int a, int b) { return a + b; }

بعد از Obfuscation ممکن است این کد به این شکل در بیاید:

int aaaa(int bbbb, int cccc) { int dddd = bbbb + cccc; int eeee = dddd; return eeee; }

می بینید که خواندن و فهمیدن کد خیلی سخت تر شده است. اسم متغیرها و توابع عوض شده و یک خط کد اضافی هم اضافه شده است.

حالا Deobfuscation چیست؟

Deobfuscation دقیقاً برعکس Obfuscation است. یعنی تلاش برای آشکار کردن و فهمیدن کدی که مبهم شده است. هدف این است که بفهمیم کد اصلی چه کار می کند.

Deobfuscation می تواند خیلی سخت باشد، به خصوص اگر کد با روش های پیچیده ای مبهم شده باشد. گاهی اوقات حتی نیاز است که کد را خط به خط بررسی کنیم و سعی کنیم منطق آن را بفهمیم.

چرا Deobfuscation مهم است؟

Deobfuscation دلایل زیادی برای اهمیت دارد:

• امنیت: اگر یک برنامه مخرب (Malware) از Obfuscation استفاده کند، Deobfuscation می تواند به ما کمک کند تا بفهمیم برنامه چه کار می کند و چگونه می توانیم از آن محافظت کنیم.
• تحلیل کد: Deobfuscation به ما کمک می کند تا کدهای پیچیده را بهتر بفهمیم و بتوانیم آنها را تحلیل کنیم.
• رفع باگ: گاهی اوقات Deobfuscation می تواند به ما کمک کند تا باگ های (Bugs) کدهای مبهم را پیدا و رفع کنیم.

روش های Deobfuscation

روش های مختلفی برای Deobfuscation وجود دارد:

• تحلیل استاتیک: در این روش، کد را بدون اجرا کردن بررسی می کنیم و سعی می کنیم منطق آن را بفهمیم.
• تحلیل دینامیک: در این روش، کد را اجرا می کنیم و رفتار آن را زیر نظر می گیریم. این روش می تواند به ما کمک کند تا بفهمیم کد در عمل چه کار می کند.
• ابزارهای Deobfuscation: ابزارهایی وجود دارند که به صورت خودکار سعی می کنند کد را Deobfuscate کنند. این ابزارها می توانند خیلی مفید باشند، اما همیشه نمی توانند همه چیز را حل کنند.

یک مثال عملی:

فرض کنید کد زیر را داریم که با جاوا اسکریپت نوشته شده و مبهم شده است:

eval(function(p,a,c,k,e,r){e=function(c){return c.toString(36)};if(!''.replace(/^/,String)){while(c--){r[c.toString(a)]=k[c]||c.toString(a)}k=[function(e){return r[e]}];e=function(){return'\\w+'};c=1};while(c--){if(k[c]){p=p.replace(new RegExp('\\b'+e(c)+'\\b','g'),k[c])}}return p}('0.1("2 3!")',4,4,'console|log|Hello|World'.split('|'),0,{}))

این کد به نظر خیلی پیچیده می آید، اما با استفاده از یک ابزار Deobfuscation (مانند JSDetox یا unminify.com) می توانیم آن را به کد زیر تبدیل کنیم:

console.log("Hello World!")

می بینید که کد اصلی خیلی ساده تر است!

جدول مقایسه Obfuscation و Deobfuscation

ویژگی	Obfuscation (مبهم سازی)	Deobfuscation (آشکار سازی)
هدف	پنهان کردن کد و سخت کردن فهم آن	آشکار کردن کد و فهمیدن آن
کاربرد	جلوگیری از دزدی کد، محافظت از نرم افزار	تحلیل کد، رفع باگ، امنیت
روش ها	تغییر نام متغیرها، اضافه کردن کد بی فایده	تحلیل استاتیک، تحلیل دینامیک، ابزارهای Deobfuscation

خلاصه

Obfuscation و Deobfuscation دو روی یک سکه هستند. Obfuscation برای پنهان کردن کد استفاده می شود و Deobfuscation برای آشکار کردن آن. Deobfuscation می تواند در زمینه های مختلفی مانند امنیت، تحلیل کد و رفع باگ مفید باشد.

امیدوارم این توضیحات برای شما مفید بوده باشد. اگر سوالی دارید، خوشحال می شوم پاسخ بدهم.

موفق باشید! و مواظب املای کلمات باشییید!

کلمات کلیدی:

Obfuscation, Deobfuscation, امنیت, برنامه نویسی, کد, مهندسی معکوس, تحلیل کد

Deobfuscation همیشه امکان پذیر است؟

نه، همیشه اینطور نیست. اگر کد خیلی خوب مبهم شده باشد، ممکن است Deobfuscation خیلی سخت یا حتی غیر ممکن باشد.

آیا ابزارهای Deobfuscation رایگان هستند؟

برخی از ابزارها رایگان هستند و برخی دیگر تجاری. ابزارهای تجاری معمولاً امکانات بیشتری دارند.

آیا Deobfuscation قانونی است؟

بستگی دارد. اگر شما صاحب کد هستید، Deobfuscation کد خودتان مشکلی ندارد. اما اگر می خواهید Deobfuscation کد شخص دیگری را انجام دهید، باید مطمئن شوید که مجوز لازم را دارید.

برای یادگیری Deobfuscation چه منابعی وجود دارد؟

منابع زیادی در اینترنت وجود دارد. می توانید به دنبال آموزش ها، مقالات و ابزارهای Deobfuscation بگردید.