Command.com چیست؟

COMMAND.COM: قلب تپنده سیستم عامل های قدیمی!

سلام دوستان عزیز!

شاید اسم COMMAND.COM رو شنیده باشید، مخصوصا اگر با کامپیوترهای قدیمی تر کار کرده باشید. این فایل یه جورایی قلب سیستم عامل های قدیمی مثل MS-DOS و Windows 95/98 بوده. بیاید با هم ببینیم COMMAND.COM دقیقا چیه، چیکار می کنه و چرا دیگه امروزه زیاد اسمش رو نمی شنویم.

COMMAND.COM دقیقا چیه؟

COMMAND.COM یک فایل اجرایی (executable) بود که به عنوان مفسر خط فرمان (command-line interpreter) در سیستم عامل DOS عمل می کرد. یعنی وقتی کامپیوتر رو روشن می کردید، COMMAND.COM اجرا می شد و منتظر می موند تا شما دستورات (commands) رو وارد کنید.

به زبان ساده تر، فرض کنید شما می خواین یه آهنگ رو از داخل یه پوشه پخش کنید. در سیستم عامل های جدید، شما روی آیکون آهنگ دابل کلیک می کنید. اما در سیستم عامل DOS، شما باید با نوشتن یک سری دستورات، به کامپیوتر می گفتید که چه کاری انجام بده. COMMAND.COM این دستورات رو می گرفت، ترجمه می کرد و به کامپیوتر می فهموند.

وظایف اصلی COMMAND.COM چی بود؟

• اجرای دستورات داخلی: یه سری دستورات مثل DIR (نمایش محتویات پوشه)، COPY (کپی کردن فایل)، DEL (حذف فایل) و CD (تغییر مسیر پوشه) مستقیما توسط COMMAND.COM اجرا می شدند.
• اجرای دستورات خارجی: دستورات دیگه ای هم بودن که به عنوان فایل های جداگانه (معمولا با پسوند .COM یا .EXE) وجود داشتن. وقتی شما این دستورات رو وارد می کردید، COMMAND.COM این فایل ها رو پیدا می کرد و اجرا می کرد.
• مدیریت فایل های Batch: فایل های Batch (با پسوند .BAT) یه سری دستورات DOS هستن که پشت سر هم نوشته می شن. COMMAND.COM می تونست این فایل ها رو اجرا کنه و همه دستورات داخل اون ها رو پشت سر هم انجام بده.
• نمایش پیام های خطا: اگه شما یه دستور اشتباه وارد می کردید، COMMAND.COM یه پیام خطا به شما نشون می داد.

یه مثال ساده

فرض کنید می خواین محتویات یه پوشه رو ببینید. در DOS، شما این دستور رو تایپ می کردید:

DIR

بعد دکمه Enter رو می زدید. COMMAND.COM این دستور رو می گرفت، به کامپیوتر می گفت محتویات پوشه رو نشون بده و نتیجه رو روی صفحه نمایش می داد.

چرا دیگه زیاد از COMMAND.COM استفاده نمی شه؟

سیستم عامل های جدید مثل Windows 10 و macOS از رابط کاربری گرافیکی (Graphical User Interface یا GUI) استفاده می کنن. یعنی شما دیگه لازم نیست دستورات رو تایپ کنید. به جای اون، می تونید با استفاده از ماوس و آیکون ها، کارها رو انجام بدید. البته، سیستم عامل های جدید هنوز هم یه چیزی شبیه به COMMAND.COM دارن، ولی خیلی پیچیده تر و قدرتمندتره و معمولا به اسم Command Prompt یا Terminal شناخته می شه.

یه جدول ساده برای مقایسه:

ویژگی	COMMAND.COM (DOS)	Command Prompt/Terminal (Windows/macOS)
رابط کاربری	خط فرمان	خط فرمان (همراه با امکانات بیشتر)
امکانات	محدود	بسیار گسترده
کاربرد اصلی	مدیریت سیستم عامل	اتوماسیون، اسکریپت نویسی، توسعه نرم افزار

یه نکته جالب

فایل COMMAND.COM یه جورایی از سیستم عامل DOS جدا نبود. یعنی اگه این فایل خراب می شد، سیستم عامل دیگه بوت نمی شد. یه جوری مثل این بود که مغز کامپیوتر از کار بیفته!

خلاصه

COMMAND.COM یه فایل مهم در سیستم عامل های قدیمی بود که به عنوان مفسر خط فرمان عمل می کرد. با ظهور سیستم عامل های جدید و رابط کاربری گرافیکی، دیگه زیاد ازش استفاده نمی شه، ولی یه بخش مهم از تاریخچه کامپیوتره.

البته سیستم عامل های جدید هم هنوز یه ابزار خط فرمان دارن، ولی خیلی پیشرفته تره و برای کارهای مختلفی استفاده می شه، نه فقط مدیریت سیستم عامل. امیدوارم از این آموزش لذت برده باشید و الان بدونید COMMAND.COM دقیقا چی بوده و چیکار می کرده. سعی کردم خیلی واضح و روان توضیح بدم. اگه سوالی داشتید حتما بپرسید!

و در اخر اینو بگم که خیلی از کار ها با نوشتن کامند میشه خیلی سریعتر انجام داد ولی به هر حال رابط کاربری گرافیکی اسون تره برای یک مشغولیی روزمره.

کلمات کلیدی:

• COMMAND.COM
• DOS
• خط فرمان
• Command Prompt
• Terminal
• سیستم عامل

COMMAND.COM چطور کار می کرد؟

وقتی کامپیوتر روشن می شد، COMMAND.COM به حافظه بارگذاری می شد و منتظر می موند تا کاربر دستورات رو وارد کنه. بعد از وارد کردن دستور، COMMAND.COM اون دستور رو تفسیر می کرد و به کامپیوتر می گفت چه کاری انجام بده.

آیا COMMAND.COM هنوز هم کاربرد داره؟

به طور مستقیم نه. سیستم عامل های جدید از رابط کاربری گرافیکی استفاده می کنن. ولی ابزارهای خط فرمان مشابه هنوز هم وجود دارن و برای کارهای پیشرفته تر استفاده می شن.

چرا COMMAND.COM اینقدر مهم بود؟

چون تنها راه ارتباط با سیستم عامل DOS بود. بدون COMMAND.COM، شما نمی تونستید هیچ کاری با کامپیوتر انجام بدید. به عبارت دیگه، COMMAND.COM پل ارتباطی بین شما و سخت افزار کامپیوتر بود.

آیا میشه COMMAND.COM رو در سیستم عامل های جدید اجرا کرد؟

بله، با استفاده از شبیه سازهای DOS می تونید COMMAND.COM و برنامه های DOS رو در سیستم عامل های جدید اجرا کنید. یه شبیه ساز معروف به اسم DOSBox وجود داره که برای این کار خیلی خوبه.