خط فرمان (Command Line) چیست؟

خط فرمان، دنیای پنهان کامپیوتر!

تا حالا شده حس کنید یه جورایی با کامپیوترتون غریبه‌اید؟ انگار فقط دارید از یه سطح خیلی ساده باهاش ارتباط برقرار می‌کنید؟ خب، اگه اینطوره، وقتشه یه سر به دنیای خط فرمان بزنید! خط فرمان (Command Line Interface یا CLI) مثل یه در پشتی برای کامپیوتره. یه جاییه که دیگه خبری از آیکون‌های رنگی و کلیک کردن‌های پی‌در‌پی نیست. اینجا فقط شمایید و یه صفحه سیاه (یا سفید!) و یه سری دستورات تایپی.

چرا باید اصلا به خط فرمان اهمیت بدم؟

شاید الان با خودتون بگید "مگه الکیه؟ من که همه کارامو با موس و اینا راه میندازم!" ولی باور کنید خط فرمان کلی مزیت داره که خیلی جاها از رابط گرافیکی (GUI) هم بهتره. بیاین یه نگاهی بندازیم:

• سرعت: خیلی وقتا تایپ کردن یه دستور خیلی سریع‌تر از اینه که دنبال آیکونش بگردید و چند تا کلیک کنید.
• قدرت: بعضی کارا رو اصلا نمیشه با رابط گرافیکی انجام داد یا خیلی پیچیده‌س. خط فرمان اینجور جاها مثل یه ابرقهرمانه!
• اتوماسیون: فرض کنید می‌خواید یه سری کار تکراری رو پشت سر هم انجام بدید. با خط فرمان می‌تونید یه اسکریپت بنویسید و بذارید خودش اتوماتیک کاراشو بکنه!
• کنترل بیشتر: توی خط فرمان شما دقیقا تعیین می‌کنید چی قراره اتفاق بیفته. دیگه خبری از آپشن‌های پیش‌فرض و تنظیمات پنهان نیست.
• یادگیری عمیق‌تر: با خط فرمان کم کم یاد می‌گیرید کامپیوترتون چطوری کار می‌کنه و پشت پرده چه خبره.

خط فرمان کجاها پیدا میشه؟

خط فرمان فقط مختص یه سیستم‌عامل خاص نیست. توی ویندوز، مک و لینوکس همه‌جا هست! اسمش ممکنه فرق کنه (مثلا توی ویندوز بهش Command Prompt یا PowerShell میگن) ولی کارکردش تقریبا یکسانه. حتی توی بعضی از اپلیکیشن‌ها و بازی‌ها هم میشه از خط فرمان استفاده کرد.

یه مثال ساده بزن ببینیم چطوریه!

باشه، یه مثال خیلی ساده می‌زنیم. فرض کنید می‌خواید یه فایل رو از یه پوشه به یه پوشه دیگه منتقل کنید. توی رابط گرافیکی باید چیکار کنید؟ احتمالا فایل رو کپی می‌کنید، میرید توی پوشه مقصد، اونجا پیستش می‌کنید و بعد فایل اصلی رو پاک می‌کنید. حالا همینو با خط فرمان ببینید:

mv /مسیر/فایل/اصلی.txt /مسیر/پوشه/مقصد/

همین یه خط کافیه! دستور `mv` یعنی "انتقال بده" و بعدش مسیر فایل اصلی و پوشه مقصد رو مشخص می‌کنیم. خیلی سریع و تمیز!

اصطلاحات مهم خط فرمان

قبل از اینکه بیشتر پیش بریم، بد نیست یه سری از اصطلاحات رایج رو هم یاد بگیریم:

اصطلاح	توضیح
دستور (Command)	یه جور درخواست از کامپیوتر برای انجام یه کار خاص
مسیر (Path)	آدرس یه فایل یا پوشه توی سیستم
آرگومان (Argument)	اطلاعات اضافی که به دستور میدیم (مثلا اسم فایل، پوشه و غیره)
ترمینال (Terminal)	همون برنامه‌ای که خط فرمان رو توش باز می‌کنیم
پوسته (Shell)	مترجم دستورات ما به زبانی که کامپیوتر می‌فهمه

چطوری شروع کنم؟

اگه می‌خواید شروع کنید، بهترین راه اینه که دست به کار بشید! یه ترمینال باز کنید (توی ویندوز Command Prompt یا PowerShell، توی مک Terminal.app و توی لینوکس هم ترمینال‌های مختلفی هست) و شروع کنید به تایپ کردن دستورات ساده. می‌تونید از دستورات زیر شروع کنید:

• cd (Change Directory): برای رفتن به یه پوشه دیگه
• ls (List): برای دیدن محتویات یه پوشه (توی ویندوز به جاش از dir استفاده کنید)
• mkdir (Make Directory): برای ساختن یه پوشه جدید
• rmdir (Remove Directory): برای پاک کردن یه پوشه
• touch: برای ساختن یه فایل جدید

همچنین، کلی منبع آنلاین و آموزش ویدیویی هم هست که می‌تونه کمکتون کنه. فقط کافیه یه کم حوصله به خرج بدید و تمرین کنید. مطمئن باشید پشیمون نمیشید!

کلیدواژه‌ها:

• خط فرمان
• CLI
• ترمینال
• پوسته
• دستور
• آرگومان
• مسیر
• لینوکس
• ویندوز
• مک

سوالات متداول:

خط فرمان برای چی خوبه؟

خط فرمان برای انجام سریع‌تر کارها، اتوماسیون وظایف، کنترل بیشتر روی سیستم و یادگیری عمیق‌تر در مورد کامپیوتر مفیده.

آیا یادگیری خط فرمان سخته؟

نه، یادگیری خط فرمان سخت نیست. با تمرین و استفاده از منابع آموزشی آنلاین، می‌تونید به راحتی با اون آشنا بشید.

توی کدوم سیستم عامل‌ها میشه از خط فرمان استفاده کرد؟

توی تمام سیستم عامل‌های اصلی مثل ویندوز، مک و لینوکس میشه از خط فرمان استفاده کرد.

فرق بین ترمینال و پوسته چیه؟

ترمینال برنامه‌ایه که خط فرمان رو توش باز می‌کنیم، در حالی که پوسته مترجم دستورات ما به زبانیه که کامپیوتر می‌فهمه.